Поминальные тосты осетин

1. Фынджы хистæр фыццаг рæгъæй зианджын бинонты ,сыхбæсты æмæ æрцæуæг адæмы Хуыцауыл бафæдзæхсы. Зианы кæндты Хуыцаумæ кувгæ нæ кæнынц - кувын циндзинады æгъдау у. Уыцы дыууæ хъуыддаджы ирон уырнынады æмæ дунембарынады сты здæхт хицæн Дунетæм. Кувгæ Уæларвон Дунемæ кæнæм, хæлар та - мардты бæстæм, Æцæг Дунемæ. Фыдæлты дунембарынадмæ гæсгæ сын нæй хæццæ кæнæн, кæрæдзиуыл бæттæн.

2 Дыккаг рæгъæй чи амарди, уымæн лæугæйæ рухсаг фæзæгъынц æмæ, фынгмæ (хойрагмæ) нозтæй æртадзгæйæ, алчи йæхи номæй нозт, хойраг æмæ фыдызгъæл, кæмæн цæттæгонд сты,уымæн ныххæлар кæны. Нуазгæ кæддæриддæр кæнынц бадгæйæ. Зианы лæугæйæ нæ нуазынц, нæ дзаг кæнынц агуывзæ, нæ кæрдынц фыдызгъæл, хойраг. Цалынмæ алчи рухсаг зæгъа, уæдмæ йын фынгыл æвæрд хойрагæй аходын не’мбæлы.

3. Æртыккагæн цæуы рæгъ, мард йæ фæстæ кæй ныууагъта, уыцы бинонты цæрæнботны тыххæй, уымæй фæстæмæ сыл хорз замантæ куыд скæна.

4. Дарддæр рухсаг фæзæгъынц мардæн йæ размæ уыцы бæстæмæ йæ бинонтæй чи ацыд, йæхæдæг рухс кæмæн кодта, уыдонæн (ома, зæронд мæрдтæн). Уыимæ, ацы рæгъы фынгмæ нозтæй æртадзын (ома хæлар сын кæнын) не’мбæлы.

5. Иннæ рæгъ рауадзынц мардмæ ‘рцæуæг адæмы тыххæй. Уымæй фæстæмæ фылдæр цинтæм куыд цæуой.

6. Ныхасы бар раттынц æрцæуæг адæмы хистæрæн. Уый арфæйы хуызы фæзæгъы сыхбæсты цæрæнбонты тыххæй æмæ æрбады. Фынджы хистæр рауадзы уыцы рæгъ дæлæмæ.

7. Фондз -æхсæз рæгъы фæстæ зианджынтæ сыхаг æмæ иу кæстæримæ рацæуынц фынгмæ арфæ кæнынмæ. Кæстæры къухы хъуамæ уа дзидзайы хай (дыууæ фæрсджы), æнæ тæбæгъ, æнæ агуывзæтæ. Нуазæнтæ нæ хæссынц æмæ нæ дæттынц, уымæн æмæ уый циндзинады æгъдау у. Уырдыглæууæг сæм ратты дыууæ агуывзæйы дзагæй. Сыхаг зианджыны номæй ракæны арфæ æрцæуæг адæмæн æмæ сыхбæстæн, стæй уыдоны хистæртæм раттынц дыууæ агуывзæйы. Уыдон сæ бануазынц бадты адæмы номæй. Стæй сæ уырдыглæууæг фæстæмæ байдзаг кæны æмæ ратты: фыццаг мыггагæй фынгыл хистæрæн чи бады, уымæ, дыккаг та арфæгæнæгмæ. Куы бануазынц, уæд ууыл арфæйы æгъдау хъуамæ ахицæн уа. Нæ дзы хъæуы рæгъ уадзын, бадты адæмæн «арфæйы нуазæнтæ» нуазын кæнын – уыдæттæ зианы фынджыдзаг здахынц цины æгъдаумæ.

8. 1970 азы Хъæдгæронæй рацыд, Фыдæбæстæйы Стыр хæсты æбæрæгæй чи фесæфт, уыдоны хæрнæджы фынгыл æрхъуыды кæныны æгъдау. Уыцы хъæуы йæ нæ кæнынц зианæн йæ кæндты, æрмæстдæр мардæвæрæн бон. Хистæр басиды бадты адæммæ, цæмæй, æгас Уæрæсейы цы фæтк ис, уымæ гæсгæ иу минут æдзæмæй алæууой. Уый фæстæ рауадзы, кæй ном ссардтой, уыдонæн рухсаджы рæгъ. Уыцы ран, арæх хистæрæй райдайгæйæ, фынгмæ нозтæй дæр æртадзынц. Уый у рæдыд. Фынгыл æвæрд нозт, фыдызгъæл æмæ хойраг сæрмагондæй сты иу марды фæндаггæгтæ. Нæй дзы хай кæнæн æндæр искæмæн. Уымæн фæзæгъынц: «Мах раз куыд сты, афтæ йæм сыгъдæгæй хæццæ кæнæнт. Кæмæн хъæуы,уымæн дзы йæхæдæг фæхай кæндзæн».

9. Иннæ рæгъ рауадзынц кæстæрты тыххæй. Сæ царды фæндаг раст куыд уа æмæ фылдæр хорз хъуыддæгты лæггад куыд кæной. Фæстаг рæгъы размæ хистæр ралыг кæнын кæны фынгыл æвæрд сæрæн йæ галиу хъус. Иу угард æй фæкæнынц, цæхх ыл айзæрынц æмæ йæ фæстæмæ сæрыл æрæвæрынц, йæ лыг хистæрырдæм, куыд уа, афтæ.

10. Кæронбæттæн хистæр фæзæгъы Мыкалгабырты номыл рæгъ, цæмæй хæдзары бæркад уымæй фæстæмæ хорз хъуыддæгтæн хъæуа, сæ дыууæ кæрдзыны та æртæйæ куыд раивой. Уыцы рæгъы фæстæ иууылдæр фынгæй сыстынц æмæ зианджыны кæртмæ, кæнæ уынгмæ рацæуынц. Уым æрлæууынц дыууæ фарс: хиуæттæ æмæ сыхæгтæ хæдзарырдыгæй, æрцæуæг адæм - сæ ныхмæ. Афтæмæй бадты хистæр æмæ æрцæуæг адæмы хистæр кæимæ сты, уыдоны номæй кæрæдзийæн арфæ ракæнынц. Уый у ирон уæздандзинад æвдисæг фæтк.

Кучиты Русланы æрмæг.